Fitna en de Nederlandse dagbladen

Op 28 november 2007 verscheen in De Telegraaf het eerste bericht over de anti-koran film van Geert Wilders. Onderzoekers van de Nederlandse Nieuwsmonitor hebben alle berichten in twaalf Nederlandse dagbladen over deze film grondig onderzocht. Het betrof maar liefst 1297 berichten van 28 november 2007 tot en met 8 april 2008. Het resultaat van de zeer uitvoerige analyse van deze berichten kan u dit rapport terugvinden.

Volgens de onderzoekers kende de berichtenstroom over Geert Wilders en Fitna een geheel eigen dynamiek. Na het eerste bericht werd een opvallend golvende nieuwsstroom ontketend, die vier steeds hoger werdende aandachtsgolven kende.



De onderzoekers stelden ook vast de inhoud van de berichtgeving niet draaide om wat Wilders volgens eigen zeggen beoogde met de film: een debat over de vermeende ‘haatdragende’ verzen in de koran en ‘gewelddadige’ islam. De berichtgeving ging daarentegen met name over Wilders en de gevolgen van zijn film.

Het rapport besluit met de onderstaande bedenkingen.
Wanneer alle elementen op een rij worden gezet, is de eigen dynamiek van de Fitna-kwestie vooral opvallend. De betrokkenen zijn allen in een vast rollenpatroon verwikkeld die bij het minste of geringste ‘nieuws’ opnieuw en in steeds intensere mate naar voren komt. De gegevens laten zien dat de rol van media hierbij interessant is. Aan de ene kant voeren zij hun taak uit om nieuws van achtergrond te voorzien en te duiden. Aan de andere kant kun je je afvragen in hoeverre het hierbij gaat om daadwerkelijk nieuw nieuws of het herkauwen van hetgeen al bekend was, wat neigt naar het uitmelken van een reeds onstane situatie. In hoeverre zijn het de journalisten die de politici steeds vragen naar ‘nieuwe informatie’ of bieden zij slechts een platform aan hen die zich genoodzaakt voelen hun mening publiek te maken? In hoeverre kun je hierbij spreken van een ‘media’ hype, een ‘politieke’ hype of ‘maatschappelijke’ hype?